Τα κυριότερα σημεία της ομιλίας του ελληνοκύπριου διαπραγματευτή πρέσβη Ανδρέα Μαυρογιάννη.
Δημοσιεύτηκε στις 01/12/2016
Σε βίντεο ολόκληρη η ομιλία του ελληνοκύπριου διαπραγματευτή Ανδρέα Μαυρογιάννη στην εκδήλωση που οργάνωσε ο Σύλλογος Αποφοίτων ΑΠΘ στην αίθουσα τελετών και σε κείμενο τα κυριότερα σημεία.
Πώς το Ισραήλ βοήθησε στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και άλλες άγνωστες πτυχές του Κυπριακού
Οι διαπραγματεύσεις για το κυπριακό είναι ένα ζήτημα που βρίσκεται ενώπιόν μας εδώ και πολλά χρόνια
Δυστυχώς ακόμα και σήμερα δεν μπορώ να σας πω επακριβώς ποιες είναι οι προοπτικές και για πόσο καιρό θα μας ταλανίζει ακόμα
Κρίσιμη και ρευστή η περίοδος στην οποία ζούμε που θα μπορούσε κάτω από ορισμένες περιστάσεις να οδηγήσει σε κάτι καλύτερο αλλά τίποτα δεν είναι βέβαιο
Το διακύβευμα είναι το κατά πόσο θα μπορέσουμε αυτή τη μικρή πατρίδα Ελλήνων που είναι η Κύπρος να την κρατήσουμε ως πατρίδα Ελλήνων και αυτό είναι ζήτημα που αφορά όλο τον ελληνισμό, δεν είναι ένα τοπικό ζήτημα της Κύπρου μόνο.
Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει μέχρι σήμερα για να βρεθεί λύση στο Κυπριακό πρόβλημα δυστυχώς χωρίς καμιά επιτυχία. Γιατί δεν είχαμε επιτυχία; Είναι πάρα πολύ απλό: όταν ο αντίπαλός σου είναι πανίσχυρος και όταν είναι η κατοχική δύναμη αυτό που κάνει πολλές φορές για χάριν εντυπώσεων είναι να δείχνει ότι διαπραγματεύεται αλλά ταυτόχρονα δεν κάνει καμία βασική υποχώρηση για να μπορείς και εσύ να πεις ότι διασφαλίζεις τα ελάχιστα για να μπορείς τουλάχιστον – έστω και αν η λύση είναι οδυνηρός συμβιβασμός- να ξέρεις ότι εξασφαλίζεις κάτι για το μέλλον.
Σχέδιο Ανάν : Γιατί το απέρριψε η μεγαλύτερη πλειοψηφία των Ε/Κ; δεν το απέρριψε γιατί απλώς είχε την πολυτέλεια να το απορρίψει αλλά γιατί δεν είχε την πολυτέλεια να το αποδεχθεί. Κι αυτό γιατί θεώρησαν ότι δεν ικανοποιούνταν μερικές από τις πιο βασικές τους ανάγκες, επιδιώξεις που να διασφαλίζουν το μέλλον.
Αναφέρω μία παράμετρο γιατί αυτή ξαναβρίσκουμε μπροστά μας σήμερα: εγγυήσεις της Τουρκίας: η Τουρκία θεώρησε ότι έχει δικαιώματα στην Κύπρο και αν εντάξουμε αυτή την απαίτηση θα δούμε ότι όλα τα πράγματα δένουν και αποκτούν νόημα.
Τα δικαιώματα της Τουρκίας τα ονομάσαμε εγγυήσεις. Τώρα αν εσείς ξέρετε κάποιον εγγυητή που έχει δικαιώματα, εγώ πάντως δεν ξέρω. Ξέρω ότι οι εγγυητές υποχρεώσεις έχουν.
Αυτή η διατήρηση της συνθήκης (των εγγυήσεων) ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που το 2004 η πλειοψηφία των Ε/Κ απέρριψε το σχέδιο Ανάν. Για έναν πάρα πολύ απλό λόγο δεν μπορεί ο κατακτητής σου να είναι ο εγγυητής σου.
Σήμερα έχουμε το ίδιο πράγμα. Ακούσατε τις τελευταίες μέρες για την αποτυχία της προσπάθειας που κάναμε στην Ελβετία για να προχωρήσουμε με το εδαφικό και οδηγηθούμε εντός του 2016 σε μία διευρυμένη συνάντηση κατά την οποία θα συζητείτο το θέμα του τερματισμού του καθεστώτος των εγγυητριών δυνάμεων.
Έχετε επίσης ακούσει ότι δήθεν υπήρξαν διαφωνίες μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας και μεταξύ μελών της Ελληνικής κυβέρνησης, τα οποία πρέπει να σας πω ότι δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Δεν υπάρχει κανείς σοβαρός άνθρωπος που να θεωρεί ότι η στάση της ελληνικής κυβέρνησης που λέει: επιτέλους εμείς αναμιγνυόμαστε και είμαστε εδώ για να καταργήσουμε τις συνθήκες εγγυήσεως και δεν είμαστε εδώ να διαπραγματευτούμε τα άλλα ζητήματα που αφορούν το Κυπριακό.
Αυτό είναι βεβαίως και η δική μας θέση. Να πάμε σε μία διευρυμένη συνάντηση αλλά το αντικείμενο αυτής είναι να βρούμε τους τρόπους κατάργησης αυτού του αναχρονιστικού καθεστώτος.
Από την άλλη πλευρά, οι Τούρκοι λένε ότι το καθεστώς εγγυήσεων πρέπει να συνεχιστεί και απαιτούν να έχει η Τουρκία εσαεί στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο, να δικαιούται η μέλλουσα τ/κ συνιστώσα πολιτεία να καλεί την Τουρκία να παρεμβαίνει στρατιωτικά και διάφορα τέτοια ζητήματα που για μας δεν είναι δυνατόν να έχουμε λύση με αυτά τα δεδομένα.
Εμείς έχουμε αντιπροτείνει διάφορες άλλες λύσεις που να καλύπτουν ακόμα και το υποκειμενικό αίσθημα ανασφάλειας που μπορεί να κυριαρχεί είτε στους τ/κ είτε στους ε/κ και να λαμβάνουν υπόψη τη διεθνή νομιμότητα και το ΣΑ του ΟΗΕ
Επειδή όμως οι Τούρκοι νιώθουν, και αυτό είναι το απαύγασμα τις τελευταίες μέρες, ότι εμείς δεν έχουμε περιθώρια στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, για να μας εκβιάσουν μας κρατούν όμηρο στο εδαφικό. Και μας λένε: Για να πάρετε πίσω εδάφη θα πρέπει να δεχθείτε ένα σύστημα εγγυήσεων όπως εμείς το επιζητούμε. Αυτό είναι με δυο λόγια αυτό που έγινε τις τελευταίες μέρες.
Η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ έχει αλλάξει αρκετά τα πράγματα, όχι στο ότι θα ασκήσει πιέσεις πάνω στην Τουρκία επειδή ενδιαφέρεται να ενταχθεί στην ΕΕ –παρεμπιπτόντως δεν ενδιαφέρεται απλώς παίζει αυτό το παιχνίδι – αλλά γιατί η Κύπρος ανήκει σε μία μεγάλη οικογένεια και στέκεται καλά στα πόδια της και έχουν δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις ώστε αυτή η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία να ενταχθεί σε ένα πλαίσιο που θα μπορούσε να λειτουργήσει.
Θα ήθελα να υπογραμμίσω: η Τουρκία γιατί την χρειάζεται την Κύπρο; Η ύπαρξη και μόνο της Κύπρου υποβαθμίζει τον γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας.
Πρέπει με κάθε τρόπο και πάση θυσία να βρούμε συμμαχίες. Τώρα τα συμφέροντα της Αγγλίας θα μπορούσαν να ταυτιστούν με τα δικά μας.
Οι τ/ κ βλέπουν τον εαυτό τους πιο πολύ μέρος της ΕΕ παρά της Τουρκίας
Δύο βασικές ρήτρες:
- Δεν δεχόμαστε έξωθεν βοήθεια. Μόνο σε όποια συμφωνία καταλήξουν οι δύο ηγέτες αυτή θα τεθεί σε δημοψήφισμα.
- Στο τραπέζι της αλληλοεξαρτώμενης διαπραγμάτευσης βρίσκονται όλα τα ζητήματα που συνιστούν το Κυπριακό.
Αυτό έφερε καλύτερα αποτελέσματα από προηγούμενες προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού
Κάναμε μία τεράστια προσπάθεια να εντάξουμε τη συζήτηση του εδαφικού στα άλλα κεφάλαια και να την αποσυνδέσουμε από τις συζητήσεις για την ασφάλεια και τις εγγυήσεις. Η τουρκική πλευρά ακριβώς το αντίθετο: συζήτηση του εδαφικού μόνο με τις εγγυήσεις. Εκεί που φαινόταν ότι το είχαμε καταφέρει τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν καλά και απόλυτα εκβιαστικά η άλλη πλευρά επέμενε να επανέλθει η συζήτηση του εδαφικού μόνο σε συνάρτηση με το θέμα των εγγυήσεων.
Κατά πόσο μία τέτοια προσέγγιση μπορεί να μας οδηγήσει σε μία λύση του Κυπριακού ή σε μία «ταχεία» λύση του Κυπριακού είναι να διερωτάται κανείς. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω. Συνεχίζουμε να προσπαθούμε και να κάνουμε ό,τι μπορούμε ελπίζοντας ότι αυτή η στάση της Τουρκίας που διατηρείται άκαμπτη κάποτε θα μπορούσε να καμφθεί.
Ο Ερντογάν ακολουθεί μία πολιτική που στην πράξη ενσωματώνει τα κατεχόμενα στην Τουρκία. Ταυτόχρονα δεν αποκλείει την λύση του Κυπριακού. Σε αυτή τη λογική Ερντογάν αντιτάσσουμε μία διαφορετική λογική : να τραβήξουμε την τ/κ κοινότητα όσο το δυνατόν πιο μακριά από την Τουρκία και να την εντάξουμε σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο και πλαίσιο επανένωσης του τόπου.
Δύο προκλήσεις: το μέλλον και η διαχείριση της κληρονομιάς του παρελθόντος
Διαχείριση του παρελθόντος σημαίνει: αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, επιστροφή εκτοπισμένων, δικαίωμα των ανθρώπων στα σπίτια τους, αίσθηση δικαιοσύνης
Αν καταφέρουμε να διαχειριστούμε σωστά το παρελθόν τότε πρέπει να σας πώ ότι εγώ δεν είμαι απαισιόδοξος για τη διάσταση : μέλλον.
Ερωτήσεις
Αν δεν γίνει κάτι πάνω στην Άγκυρα που να μεταβάλλει δραστικά τη θέση της μπορεί να υπάρξει εξέλιξη στο Κυπριακό;
Όχι, χωρίς να ασκηθεί επιρροή πάνω στην Τουρκία τίποτα δεν μπορεί αλλάξει στο Κυπριακό. Τα πράγματα είναι έτσι, τα ξέρουμε και οι ίδιοι οι τ/κ το γνωρίζουν ότι είναι στα χέρια της Άγκυρας. Αν η Άγκυρα δεν αλλάξει τη θέση της πάνω στο Κυπριακό, αυτή τη θέση θα την έχουμε μπροστά μας. Μόνο αν η Τουρκία ικανοποιηθεί, με τον τρόπο που θέλει αυτή, τότε μπορεί να έχουμε λύση στο Κυπριακό με τα σημερινά δεδομένα. Και αφού δεν δούλεψε το «μπαστούνι» με την Άγκυρα, προσπάθησαν μερικοί να βρουν «καρότα»: τα ενεργειακά: ότι θα περάσουν οι αγωγοί από εσάς, φαίνεται ούτε και αυτά δουλεύουν με τους Τούρκους, ούτε και το θέμα της ένταξης στην ΕΕ αφού η Τουρκία δεν πρόκειται να κάνει τα αναγκαία βήματα. Και για την Αμερική μάλλον το αντίστροφο ισχύει. Μάλλον επιρροή της Τουρκίας πάνω στην Αμερική βλέπουμε.
Προσάρτηση κατεχομένων
Είναι ένας υπαρκτός κίνδυνος ο οποίος αυξάνεται. Ακούτε τις αναθεωρητικές δηλώσεις Ερντογάν και πιθανόν να φτιάξουν ένα σενάριο Κριμαίας. Τι κάνουμε εμείς; Μας απασχολεί. Αυτό που σίγουρα δεν θα κάνουμε είναι να υποχωρήσουμε επειδή υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Στην πράξη δεν είναι εύκολο. Αναμένουμε ότι η διεθνής κοινότητα θα αντιδράσει και το ΣΑ θα καταδικάσει και η ΕΕ θα υιοθετήσει κάποιες κυρώσεις. Βέβαια την άλλη μέρα ο κ. Ερντογάν θα μας στείλει 3 εκατ. Σύρους πρόσφυγες. Έχω τις αμφιβολίες μου για την επιβολή κάποιων κυρώσεων ιδιαίτερα απέναντι σε πολιτικές όπως της Τουρκίας η οποία αδιαφορεί για τη νομιμότητα των δράσεών της.
Για την πρόσφατη αποτυχία στις διαπραγματεύσεις στην Ελβετία
Η προσπάθεια είναι να συνεχίσουμε. Δεν θεωρούμε ότι η μη λύση είναι λύση. Ούτε το 2004 η απόρριψη του σχεδίου Ανάν ήταν λύση. Ήταν έλλειψη επιλογών. Αλλά και σήμερα πάλι το να σταματάς τη διαδικασία δεν σε βοηθά να λύσεις το πρόβλημά σου. Μένει μετά μόνο το απατηλό όνειρο ότι η διεθνής συγκυρία θα αλλάξει προς το δικό μας όφελος κτλ. Και δεν νομίζω ότι μπορούμε να επενδύουμε μόνο σε αυτό. Πρέπει να βάζουμε και το δικό μας χέρι. Ελπίζω ότι θα τα καταφέρουμε να συνεχίσουμε την προσπάθεια. Δεν έχουμε όμως καμία δυνατότητα να υποχωρήσουμε χάριν της συνέχισης της διαδικασίας γιατί όπως ανέφερα εδώ αυτό που μας κάνουν είναι ότι θέτουν σε κατάσταση ομηρίας το εδαφικό για να επενδύσουν στο θέμα των εγγυήσεων.
Για τις εγγυήσεις
Δεν έχουμε την πολυτέλεια να δεχθούμε συνέχεια των εγγυήσεων από τον κατακτητή μας. Υπάρχει όντως κάτι που δεν είναι πολύ μακριά από αυτό που λέχθηκε σε μία δυο ερωτήσεις ότι δηλαδή αντί για πλήρη κατάργηση της συνθήκης εγγυήσεων να υπάρξει μία τροποποίηση της συνθήκης και να υπάρξει μία περίοδος σταδιακής αποχώρησης των στρατευμάτων με ρήτρα τερματισμού. Αυτά τα πράγματα έχουν όντως λεχθεί όμως υπάρχουν δύο θεμελιώδη ζητήματα που πρέπει να έχουμε υπόψη μας.
1. ότι στην πραγματικότητα το θέμα των εγγυήσεων δεν είναι θέμα ασφάλειας των τ/κ είναι θέμα επιμονής της Τουρκίας για διατήρηση ελέγχου πάνω στην Κύπρο οπότε δεν ρυθμίζεται και δεν λύνεται στην ουσία του με ρυθμίσεις μεταβατικές. Πρέπει να υπάρξει μετακίνηση της Τουρκίας από αυτή τη θέση. Αν δεχθούμε αυτό που ζητούν οι Τούρκοι θα δούμε ότι θα παρεμβαίνουν στρατιωτικά στην τ/κ συνιστώσα πολιτεία με το παραμικρό.
2. για τη μεταβατική κατάσταση, δηλαδή τη σταδιακή αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι σοβαρό να συζητούμε για ένα τόσο μακρινό ορίζοντα 10 – 15 χρόνων. Ακόμα και για μικρότερα χρονικά διαστήματα δεν είναι νοητό η παρουσία των στρατευμάτων να θεωρείται μέρος των εγγυήσεων. Είναι δυνατόν να δεχθούμε στρατιωτική παρουσία ως μέρος εγγυήσεων στον τόπο μας;
Για απευθείας συνομιλίες με την Τουρκία
Δεν ξέρω τελικά αν υπάρχει διαφορά. Είτε μιλάς με την Τουρκία είτε με τους εκπροσώπους της το ίδιο πράγμα είναι. Υπάρχουν κάποιες διαφορές αλλά όχι επειδή σηκώνουν το ανάστημα απέναντι στην Άγκυρα. Απλά η Τουρκία ενδιαφέρεται συγκεκριμένα για κάποια ζητήματα και σε αυτά αυτοί δεν μπορούν να πουν τίποτα διαφορετικό.
Κλίμα αισιοδοξίας
Καλλιεργήθηκε από τον Τύπο και ίσως από δηλώσεις πολιτικών και δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα γιατί η αισιοδοξία πρέπει να καθορίζεται από την επίλυση ουσιαστικών ζητημάτων και όχι από διαδικαστικά ζητήματα.
Εποικισμός
Ναι είναι έγκλημα πολέμου. Αλλά τι κάνουμε; Παραμένει ένα σοβαρό ζήτημα και για την τ/κ κοινότητα αλλά σήμερα 42 χρόνια μετά έχει δημιουργηθεί μία τέτοια κατάσταση που πρέπει να περισώσουμε ότι μπορεί να περισωθεί. Να έχουμε συναίσθηση ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Το νομικό επιχείρημα δεν ξέρουμε πώς θα γίνει απτό αποτέλεσμα στην πράξη και καθιστά πιο δύσκολα και άλλα ζητήματα όπως το περιουσιακό.
Για τη λύση μέσω διαπραγματεύσεων
Εγώ γενικά δεν είμαι αισιόδοξος αλλά αυτό που λέω είναι ότι ναι πρέπει να εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα και να κάνουμε ό.τι μπορούμε για να βρούμε λύση. Το δίλημμα στο Κυπριακό δεν είναι κακή ή καλή λύση είναι λύση ή μη λύση. Αν βρούμε λύση, εγώ σας λέω θα είναι καλή. Πρέπει να δημιουργήσουμε μία τέτοια κατάσταση που η Τουρκία να επιλέξει για τα δικά της συμφέροντα τη λύση. Δεν θα το κάνει για μας θα το κάνει γιατί θα πρέπει να το κάνει.
Ακόμη, ο διαπραγματευτής:
-Επιβεβαίωσε, μετά απο παρέμβαση ελληνοκύπριου στρατιωτικού που βρισκόταν στο ακροατήριο ότι η Τουρκία στα στρατιωτικά της σχέδια αντιμετωπίζει την Κύπρο ως μέρος του εδάφους της.
-Είπε πως το Ισραήλ συνέβαλε πολύ στην ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. Η αμερικανική θέση, λίγο πριν την ένταξη, ήταν πως η Ουάσιγκτον δεν συμφωνεί με την είσοδο της Κύπρου στην Ε.Ε. αν δεν λυθεί το κυπριακό. Η κυπριακή ηγεσία συναντήθηκε με τον ισραηλινό ΥΠΕΞ, τότε, Σιμόν Πέρεζ και του ζήτησε να βοηθήσει. Ο Πέρες, ευφυώς, αντελήφθη πως η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. θα έφερνε πιο κοντά την Ευρώπη στο Ισραήλ και το Ισραήλ στην Ευρώπη. Από την ένταξη θα ωφελείτο και το Ισραήλ διότι θα επετύγχανε μια επαφή με τη δύση, παρακάμπτοντας την Τουρκία. Ο Πέρες ανέλαβε διπλωματική δραστηριότητα και κατά την επίσκεψη του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ στο νησί, η αμερικανική πλευρά ανακοίνωσε στην κυπριακή κυβέρνηση πως αλλάζει την πολιτική της. Ένταξη χωρίς λύση του κυπριακού.
-Παράκαμψη της Τουρκίας επιτυγχάνεται και με τη συνεργασία Αιγύπτου-Ισραήλ- Κύπρου- Ελλάδας. Η συνεργασία αυτή πρέπει να προχωρήσει.
ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΟΜΙΛΙΑ ΣΕ ΒΙΝΤΕΟ
Κάθε σελίδα με χάρτη είναι ένα έργο τέχνης
Δημοσιεύτηκε στις 29/10/2016
ΓΙΩΤΑ ΜΥΡΤΣΙΩΤΗ
Κατεβάζουν από τα ράφια σπάνιες δερματόδετες εκδόσεις, το Μέγα Ετυμολογικόν του Μανούτιου του 1499 και το μεταγενέστερο του 1525. Ξεφυλλίζουν σειρές από λιθογραφίες, σχέδια, γκραβούρες, πρωτότυπα χαρακτικά εμπνευσμένα από αρχαίες τραγωδίες, την «Ιλιάδα» του Ομήρου, πρόσωπα της Ελληνικής Επανάστασης και φωτογραφικά άλμπουμ με εικονογραφημένους τόπους, μνημεία από τους Μπουασονά, Sebach & Joellier, Αριστοτέλη Ρωμαΐδη. Κάθε σελίδα και ένα έργο τέχνης. Κάθε σειρά και ένα ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο. Αίγυπτος, Αθήνα, Κωνσταντινούπολη, Τανάγρα, Ακροκόρινθος, Παρθενώνας από την αρχαιότητα έως τα μέσα του 20ού αιώνα.
Ανάμεσα σε χιλιάδες βιβλία με σπάνιες εκδόσεις –μερικές μοναδικές παγκοσμίως– βρίσκονται «κρυπτοθησαυροί»: εξαίρετες συλλογές με αντικείμενα ιδιαίτερης ιστορικής και αρχειακής σημασίας – μια πολύτιμη κιβωτός ιστορικής μνήμης. Οι αριθμοί μόνο της καλοδιατηρημένης συλλογής δωρεάς του ομογενούς Αιγύπτιου Ιωάννη Τρικόγλου είναι εκπληκτικοί: 1.100 τόμοι ιστορικοφιλολογικού περιεχομένου από το 1495 έως τα μέσα του 20ού αιώνα, με ενότητες που αναφέρονται στον περιηγητισμό, στους φιλέλληνες, στην ιστορία της Μακεδονίας και με επίκεντρο την Ελληνική Επανάσταση.
Πάνω από 1.984 χαρακτικά και 122 λάδια κι ακουαρέλες Eλλήνων και ξένων καλλιτεχνών (Γιαλλινά, Γαλάνη, Saint Sauveur, Hilaire, Stackelberg, Cartwright, Muller κ.ά.) περιλαμβάνει η πινακοθήκη του.
Περισσότερες από 506 φωτογραφίες μετρούν τα φωτογραφικά του άλμπουμ. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται μια σειρά με 159 γελοιογραφίες, 184 παλαίτυπα (174 τόμοι) και κειμήλια μοναδικά (χειρόγραφα, φιλελληνικά πιάτα, φιρμάνια, πορσελάνες κ.ά.).
Δεν ανακαλύψαμε εμείς τον θησαυρό. Ψηφιοποιημένο είναι το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής Τρικόγλου που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη από το 1963, αλλά ανοίγει ο δρόμος για την επιστημονική μελέτη – τεκμηρίωση από μελετητές και επιστήμονες διαφόρων κατευθύνσεων, που θα αναδείξουν την αξία του κατά τη διάρκεια του επετειακού 1917 – χρονιά κατά την οποία η βιβλιοθήκη γιορτάζει τα 90χρονά της. Αφορμή για μια περιήγηση στον «άγνωστο κόσμο» της κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ στάθηκε η πρόσφατη δωρεά της συλλογής Γιάννη Μέγα και του αρχείου Ντίνου Χριστιανόπουλου. Το συλλεκτικό τους υλικό με τις 90.000 τεκμήρια για τη Θεσσαλονίκη του 19ου και 20ού αιώνα μπαίνει στη βιβλιοθήκη –τη μεγαλύτερη σε μέγεθος στη χώρα μετά την Εθνική– στην πιο κατάλληλη στιγμή της 90χρονης πορείας της. Ακριβώς πάνω στην εκκίνηση μιας σύνθετης στρατηγικής που σχεδιάζει για την αξιοποίηση του συλλεκτικού της θησαυρού, την προβολή και τη διάχυση της πληροφορίας στην κοινωνία, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον κόσμο.
Την αρχή της εξωστρέφειας κάνει ο χαρτογραφικός της πλούτος με την πρόσφατη στρατηγική δράση που αναπτύσσει η βιβλιοθήκη για την αξιοποίησή του. Ενα εντατικό εκπαιδευτικό σεμινάριο «ΧΑΡΤΕΣ στις ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ» –το πρώτο στο είδος του στην Ελλάδα–, που διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη (2 Νοεμβρίου) με εξειδικευμένους διδάσκοντες καθηγητές Χαρτογραφίας (Ευάγγελο Λιβιεράτο, δρα Carme Montaner, Χρυσούλα Μπούτουρα), ξεπερνάει το στενό πλαίσιο της πανεπιστημιακής κοινότητας. Είναι μια πρωτοβουλία που εντάσσεται στην εξωστρέφεια ως «παράδειγμα καλής πρακτικής», όπως επισημαίνει στην «Κ» ο πρύτανης του ΑΠΘ Περικλής Μήτκας. «Αποβλέπει σε βιώσιμα αποτελέσματα για ένα πανεπιστήμιο το οποίο φιλοδοξεί, επιμένει και δρα με αισιοδοξία σε ένα δύσκολο περιβάλλον, οικονομικό, κοινωνικό, παιδείας γενικότερα».
Πολλοί λόγοι οδηγούν στην πρωτοβουλία της εκπαιδευτικής διαδικασίας μέσα από τους χάρτες: «Η Θεσσαλονίκη παρούσα πάντα στον κόσμο των χαρτών –δεν υπάρχει χάρτης χωρίς τη Θεσσαλονίκη, σε αντίθεση με την Αθήνα– πρωτοστατεί στην επιστημονική μελέτη της χαρτογραφικής κληρονομιάς και της σχετικής με τους χάρτες καλλιέργειας από το δυναμικό του ΑΠΘ εδώ και πολλές δεκαετίες», εξηγεί ο πρύτανης.
Προσθέτουμε σε αυτό τρεις συγκυρίες στο ΑΠΘ:
Το χαρτογραφικό απόθεμα με περισσότερους από 400 χάρτες του 16ου, 17ου, 18ου αιώνα, με μια σπάνια σειρά χειρόγραφων χαρτών του Αρχιπελάγους. Την ίδρυση Εργαστηρίου Χαρτογραφίας τον Μάρτιο του 2016 σε άμεση συνεργασία με τη ΒΚΠ ΑΠΘ και με την ενίσχυση της Επιτροπής Ερευνών του ΑΠΘ. Την υποστήριξη που παρέχει η Διεθνής Επιτροπή «Χαρτογραφική κληρονομιά στην Ψηφιακότητα» (ΙCA Commission on Cartographic Heritage into the Digital) της Διεθνούς Χαρτογραφικής Ενωσης (International Cartographic Association) που εδρεύει την περίοδο 2015-2019 στη Θεσσαλονίκη, στο ΑΠΘ.
Σε έναν κόσμο που αλλάζει, οι χάρτες, ένα ελκυστικό είδος, αποτελούν συμπληρωματικά τεκμήρια των βιβλίων και άλλων αντικειμένων – μια από τις κύριες πηγές της ιστορικής έρευνας, εξηγεί ο Γιάννης Τζιφόπουλος, καθηγητής, αν. πρόεδρος Επιτροπής Βιβλιοθήκης ΑΠΘ. Η διαχείριση, η καταλογογράφηση, η τεκμηρίωση, η συντήρηση, η ταξινόμηση, η σωστή ψηφιοποίηση και η προβολή τους διαφέρει από τα βιβλία.
Σε πολλές βιβλιοθήκες στον κόσμο, οι συλλογές χαρτών εντάσσονται σε ειδικά ξεχωριστά τμήματα ή μονάδες με διαχειριστική πολιτική και συνεχή κινητικότητα γύρω από το αντικείμενο. Η έκθεση «You are Here» http:// www.nls.uk/exhibitions/maps, για παράδειγμα, που τρέχει αυτή την περίοδο στο Εδιμβούργο, είναι δράση του Τμήματος Χαρτών της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Σκωτίας. Χάρτες –υπογραμμίζουν– υπάρχουν παντού: στα κινητά μας, στα αυτοκίνητά μας, σε τοίχους, στάσεις λεωφορείων και διαφημίσεις. Αλλά πόσα ξέρουμε πραγματικά γι’ αυτούς;
Η στρατηγική διαχείρισης των συλλογών ξεκινάει από τους χάρτες
Στην Ελλάδα, παρ’ όλη την ύπαρξη σπουδαίων συλλογών σε περιβάλλοντα GLAM (ακρωνύμιο των Galleries-Libraries-Archives-Museums που διαθέτουν μεγάλες ή μικρές χαρτογραφικές συλλογές), δεν υπάρχει ανάλογο ενδιαφέρον. Ιστορικοί χάρτες και τα συναφή με τους χάρτες χειρόγραφα και έντυπα (βιβλία) βρίσκονται αναξιοποίητα και οι όποιες προσπάθειες γίνονται εμπειρικά και χωρίς την απαιτούμενη τεχνογνωσία.
Συνειδητοποιώντας την «υστέρηση αυτή, πρυτανεία και επιτροπή της ΒΚΠ του ΑΠΘ αποφάσισαν η στρατηγική διαχείρισης των συλλογών να ξεκινήσει από τους χάρτες», επισημαίνει η προϊσταμένη Διεύθυνσης της βιβλιοθήκης Κατερίνα Νάστα. «Με τις δυνάμεις που διαθέτει η ΒΚΠ του ΑΠΘ θα αναζητήσει τρόπους για την αξιοποίηση και ανάδειξη της συλλογής, της οποίας τα τεκμήρια καλύπτουν και τις τέσσερις, κατά τον βιβλιοθηκονομικό όρο, ενότητες (GLAM)», συμπληρώνει ο Γιάννης Τζιφόπουλος, καθηγητής, αν. πρόεδρος Επιτροπής Βιβλιοθήκης ΑΠΘ. «Βασική προτεραιότητα», προσθέτει, «είναι και ο εκπαιδευτικός ρόλος που καλείται σήμερα να διαδραματίσει μια πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη του μεγέθους και της αξίας της Βιβλιοθήκης του Αριστοτελείου».
Πρώτο βήμα αποτελεί το σεμινάριο, το οποίο θα εκπαιδεύσει στελέχη και χρήστες απαντώντας σε βασικά ερωτήματα: Τι είδους χάρτες βρίσκουμε στις βιβλιοθήκες; Τι περιμένουν οι χάρτες από τις βιβλιοθήκες; Τι περιμένουν οι βιβλιοθήκες από τους χάρτες; Τι περιμένουν οι χρήστες βιβλιοθηκών από τους χάρτες; Πώς διαχειριζόμαστε τους χάρτες; Ποια είναι τα βασικά στοιχεία του χάρτη; Πώς γίνεται η συντήρηση, η ψηφιοποίηση, η γεωαναφορά, η καταλογογράφηση και η κωδικοποίηση;
Δεν είναι τυχαίο ότι περίπου 200 στελέχη δημόσιων και ιδιωτικών φορέων (βιβλιοθήκες, μουσεία, αρχεία, συλλογές) όλης της χώρας, βιβλιοθηκονόμοι, αρχειονόμοι, συντηρητές χαρτιού, θα «καθίσουν στα θρανία» (αμφιθέατρο Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού) για ένα εντατικό μάθημα την ερχόμενη Τετάρτη, πριν από την έναρξη του 14ου εθνικού συνεδρίου (2-4 Νοεμβρίου) «Η χαρτογραφία σε έναν κόσμο που αλλάζει».
“Καθημερινή”
Ασφάλεια και Αποτελεσματικότητα του Κρόκου σε ασθενείς με Ήπια Νοητική Διαταραχή: Ενός έτους μονή-τυφλή τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη
Δημοσιεύτηκε στις 10/10/2016
Θεσσαλονίκη, 10/10/2016
«Έλληνες ερευνητές και γιατροί απέδειξαν τις δυνατότητες του Ελληνικού Κρόκου Κοζάνης (saffron) ως θεραπευτική φαρμακευτική λύση για τους ηλικιωμένους ενήλικες με διάγνωση αμνησιακού τύπου Ήπια νοητική Διαταραχή (αΗΝΔ). Η ΗΝΔ είναι μια κατάσταση που συχνά προηγείται της νόσου του Alzheimer (AD) και χαρακτηρίζεται από απώλεια μνήμης και ανικανότητα εκτέλεσης πολύπλοκων δραστηριοτήτων της καθημερινότητας. Ενώ δεν υπάρχει καμία θεραπεία για την ΗΝΔ, οι περισσότερες σύγχρονες προσπάθειες για αντιμετώπιση της νοητικής έκπτωσης επικεντρώνονται στην έγκαιρη διάγνωση και διαχείριση της ΗΝΔ.
Οι επιστήμονες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), της Ελληνικής Εταιρείας νόσου του Alzheimer και συγγενών διαταραχών (GAADRD) και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης/ Ινστιτούτο Τεχνολογιών και Πληροφορικής (ΕΚΕΤΑ/ΙΠΤΗΛ) επικεντρώθηκαν στην ανίχνευση και μελέτη θεραπειών με φυσικά προϊόντα για την ΗΝΔ. Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Journal of Alzheimer’s Disease, οι ερευνητές ανέφεραν ότι 0,125 gr / την ημέρα οδήγησαν σε καλύτερη νοητική απόδοση μετά από 12 μήνες, όπως αποκάλυψε η νευροψυχολογική αξιολόγηση, η απόκριση στην εξέταση των ακουστικών Προκλητών δυναμικών, και όπως φάνηκε στην Μαγνητική Τομογραφία με μαγνήτη 3 Tesla. Συγκεκριμένα η ομάδα που έλαβε τη θεραπεία είχε ταχύτερη έκκληση του P300 όπως μετρήθηκε από το μηχάνημα HD-EEG [EGI 300 HydroCel EEG system (GES 300), 256-channel HydroCel Net (HCGSN)]. Στην ίδια ομάδα παρατηρήθηκε μικρή αύξηση στην αριστερή κροταφική έλικα, μια περιοχή στον έσω κροταφικό λοβό κοντά στη περιοχή του ιππόκαμπου. Έτσι, αυτή η μελέτη υπογράμμισε πώς ο κρόκος είναι δυνατόν να βελτιώσει την εγκεφαλική λειτουργία, να προκαλέσει νευρογένεση σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, να παρατηρηθούν αλλαγές στη νευροψυχολογική επίδοση, ενώ η ομάδα ελέγχου σημείωσε χειρότερες επιδόσεις μετά από 12 μήνες στις ίδιες εξετάσεις. Συνεπώς, ασθενείς με ΗΝΔ ελπίζουμε ότι μπορεί να έχουν καλύτερη νοητική λειτουργία στο μέλλον λαμβάνοντας Κρόκο Κοζάνης σε καθημερινή βάση.
Είναι ευρέως γνωστό ότι καμία θεραπεία δεν υπάρχει σήμερα διαθέσιμη για τους ασθενείς με ΗΝΔ. Τρέχουσες θεραπευτικές στρατηγικές για την νοητική έκπτωση π.χ., αναστολείς της χολινεστεράσης (ChEIs) συμπεριλαμβανομένων δονεπεζίλη, Ριβαστιγμίνη, γκαλανταμίνη και η μεμαντίνη, ανταγωνιστής υποδοχέα Ν-μεθυλ-D-ασπαρτικού (NMDA) δεν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές για την ΗΝΔ. Τα τελευταία χρόνια η ανακάλυψη των νέων φυτικών ενώσεων για τη διαχείριση των νευροεκφυλιστικών διαταραχών έχει κερδίσει την προσοχή της ερευνητικής κοινότητας. Μελέτες έχουν δείξει ότι η διατροφή και φυσικά εκχυλίσματα με αντιοξειδωτικές ιδιότητες μπορεί να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα για τη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου.
Ο κρόκος Κοζάνης έχει αντικαρκινικές ιδιότητες, αντιφλεγμονώδη δράση, ανασταλτική δράση στη συσσώρευση πλακών του β-αμυλοειδούς, προκαλεί μείωση της αθηροσκλήρωσης και της ηπατικής βλάβης, και εξουδετέρωση της υπερλιπιδαιμίας, έχει αντιυπερτασική δράση, και είναι ασφαλές και αποτελεσματικό για την ήπια νοητική διαταραχή όπως αποδείχθηκε από τη μελέτη αυτή. Πιο συγκεκριμένα, η κροκίνη και η κροκετίνη (μόρια του Κρόκου Κοζάνης) έχουν ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, όπως αντιοξειδωτικές και νευροπροστατευτικές ιδιότητες. Επίσης, η κροκίνη δρα στους υποδοχείς NMDA και έχει πιθανή ανασταλτική δράση επί των υποδοχέων ισταμίνης (H1). Πιο συγκεκριμένα, in vitro και in silico μελέτες δείχνουν επίσης ότι κροκετίνη μπορεί να αναστέλλει την ακετυλοχολινεστεράση, μηχανισμός που αποτελεί κύριο στόχο δράσης φαρμάκων της άνοιας τύπου Alzheimer.
Η μελέτη απέδειξε βελτίωση και καλύτερη νοητική επίδοση μετά από 12 μήνες παρακολούθησης και λήψης του κρόκου. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία άλλη μελέτη η οποία απέδειξε ότι οποιοδήποτε είδος φαρμακευτικής αγωγής μπορεί να θεωρηθεί ως μια αποτελεσματική λύση για τους ασθενείς με την ΗΝΔ.
Η ίδια ερευνητική ομάδα επικεντρώνεται επίσης στην ανάπτυξη άλλων φαρμακευτικών φυσικών ενώσεων στην προσπάθεια καταπολέμησης των νευροεκφυλιστικών διαταραχών».
Ερευνητική Ομάδα με Επικεφαλής την Καθηγήτρια του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ της Σχολής Επιστημών Υγείας, κα. Μάγδα Τσολάκη
Επικοινωνία με Δημοσιογράφους: Ερευνητική Ομάδα με Επικεφαλής την Καθηγήτρια του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ της Σχολής Επιστημών Υγείας, κα. Μάγδα Τσολάκη, τηλ. 6942918933
Ποιά Μέσα Μαζικής Μεταφοράς προτιμάτε;
Δημοσιεύτηκε στις 10/10/2016
Ποιά Μέσα Μαζικής Μεταφοράς προτιμάς;
Ποια είναι η πρόταση σου για τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς στη Θεσσαλονίκη; Πως μπορούν να βελτιωθούν οι μετακινήσεις μέσα στην πόλη; Τι πρόβλημα αντιμετωπίζεις στην καθημερινή σου μετακίνηση και ποια καινοτόμα λύση θα πρότεινες για αυτό; Πως μπορούν να γίνουν πιο ελκυστικά τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς της πόλης;
Τον προβληματισμό τους για το μέλλον των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς της Θεσσαλονίκης αλλά και τις καινοτόμες ιδέες τους θα έχουν τη δυνατότητα να καταθέσουν οι πολίτες της πόλης, στο πλαίσιο ερευνητικού έργου του ΑΠΘ. Στόχος του έργου είναι η βελτίωση των μετακινήσεων στην πόλη, η αύξηση της ελκυστικότητας των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και έμμεσα της μείωσης της κυκλοφοριακής συμφόρησης και της δημιουργίας ενός φιλικότερου αστικού περιβάλλοντος για όλους, «με ιδέες που προέρχονται από εμάς για εμάς!».
Σκοπός του έργου είναι να εισαγάγει ένα νέο τρόπο σκέψης στον τομέα των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, καθώς και καινοτόμες λύσεις για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανάπτυξή τους.
Οι ιδέες θα κατατίθενται σε μια εύχρηστη πλατφόρμα, θα προβάλλονται, θα διαδίδονται, θα αξιολογούνται, θα σχολιάζονται και θα βελτιώνονται από άλλους χρήστες. Η καλύτερη ιδέα που θα προκύψει από τους πολίτες θα επιβραβευτεί, ενώ όλοι οι συμμετέχοντες, που θα καταθέσουν ιδέες στην πλατφόρμα, θα συμμετέχουν σε κλήρωση δώρου για την επιβράβευση της συμμετοχής τους. Η δράση απευθύνεται σε όλους τους χρήστες και μη χρήστες των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.
Η εκστρατεία προσέλκυσης του κοινού έχει τίτλο «Bus και Thess… να µοιραστείς την ιδέα σου για πιο καινοτόµα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς στη Θεσσαλονίκη;».
«Η δράση αποτελεί ένα “πείραμα” ενεργοποίησης του κοινού που θα επιτρέψει την εξαγωγή συμπερασμάτων για την αποτελεσματικότητα της μεθόδου του πληθοπορισμού σε ζητήματα αστικής διαχείρισης, διαχείρισης των μεταφορών και των μετακινήσεων. Για το λόγο αυτό ενθαρρύνεται η λειτουργία της πλατφόρμας ως ανοιχτού φόρουμ διαλόγου, πέρα από τη συμβολική διαγωνιστική διάσταση που έχει» αναφέρει ο Συντονιστής του Ερευνητικού Έργου CIPTEC, Καθηγητής Αριστοτέλης Νανιόπουλος.
Παράλληλα με τη δράση στη Θεσσαλονίκη, αντίστοιχες δράσεις θα πραγματοποιηθούν στη Φρανκφούρτη, στη Σιένα (Τοσκάνη) και στο Ρότερνταμ. Επιπρόσθετα, νέες καινοτόμες ιδέες και λύσεις για τα ΜΜΜ θα προταθούν και θα αξιολογηθούν και μέσω της υλοποίησης εργαστηρίων συμμετοχικού σχεδιασμού (co-creation workshops), όπου ενδιαφερόμενοι φορείς και εμπειρογνώμονες, από πολλούς επιστημονικούς κλάδους, καθώς και εκπρόσωποι της Κοινωνίας των Πολιτών, χρήστες και μη χρήστες των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, θα αναπτύξουν και θα εξελίξουν ιδέες που θα βελτιώσουν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.
Ταυτότητα του Έργου
Οι παραπάνω δράσεις αξιοποίησης μεθόδων συλλογικής ευφυίας (crowdsourcing και εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού) εντάσσονται στην υλοποίηση του ερευνητικού έργου, με τίτλο «Συλλογική Καινοτομία για τις Δημόσιες Συγκοινωνίες στις Ευρωπαϊκές Πόλεις (CIPTEC)» που χρηματοδοτείται από την ΕΕ. Το ΑΠΘ, με την Ερευνητική Ομάδα Συστημάτων Μεταφοράς και ακαδημαϊκά υπεύθυνο τον Καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ Αριστοτέλη Νανιόπουλο, ενεργεί ως συντονιστής εταίρος του Έργου.
Το Έργο αποτελεί μια σύμπραξη 12 φορέων από 7 Ευρωπαϊκές Χώρες, όπως διεθνείς οργανισμούς/ «δίκτυα» (Ένωση Ευρωπαϊκών Μητροπολιτικών Φορέων Μεταφορών (ΕΜΤΑ), Ένωση Ευρωπαίων Επιβατών (EPF)), φορείς δημοσίων συγκοινωνιών, ερευνητικές ομάδες πανεπιστημίων και εξειδικευμένων εταιρειών, στους τομείς της επιστήμης των μεταφορών, του επιστημονικού μάρκετινγκ και της «διαχείρισης της καινοτομίας».
Η Πλατφόρμα όπου κατατίθενται οι ιδέες
Η πλατφόρμα πληθοπορισμού (crowdsourcing platform) έχει αναπτυχθεί και είναι διαθέσιμη προς χρήση από κάθε ενδιαφερόμενο στην ιστοσελίδαhttp://thess.ciptec.eu
Περισσότερες πληροφορίες για το έργο CIPTEC, καθώς και για τη δράση πληθοπορισμού στην ιστοσελίδα http://ciptec.eu/
Επικοινωνία με Δημοσιογράφους: Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής, Αριστοτέλης Νανιόπουλος, τηλ. 6944186625
Το περίπτερο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης εγκαινίασε η κ. Σία Αναγνωστοπούλου.
Δημοσιεύτηκε στις 11/09/2016
Σία Αναγνωστοπούλου: Μικρή αύξηση στη χρηματοδότηση των ΑΕΙ
- Σεπτέμβριος 11, 2016
Προσλήψεις διδακτικού προσωπικού, διεύρυνση των προγραμμάτων υποτροφιών και μία συμβολική αύξηση του προϋπολογισμού για τη χρηματοδότηση Πανεπιστημίων, σε συνδυασμό με παρεμβάσεις για μείωση λειτουργικών τους δαπανών, συνιστούν το πλαίσιο της τρέχουσας πολιτικής του υπουργείου Παιδείας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, σύμφωνα με την αναπληρώτρια υπουργό Παιδείας, Σία Αναγνωστοπούλου.
Εγκαινιάζοντας την Κυριακή το περίπτερο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στην 81η ΔΕΘ, η αναπληρώτρια υπουργός είπε ότι «δεν κάναμε θεαματικές κινήσεις, δεν θελήσαμε να αλλάξουμε το DNA των Πανεπιστημίων από τη μια στιγμή στην άλλη, θελήσαμε να τα κρατήσουμε όρθια», ενώ σημείωσε ότι η κυβέρνηση γνωρίζει πως «ούτε ανάπτυξη, ούτε παραγωγική ανασυγκρότηση θα έλθει, εάν δεν φέρουμε πίσω τα σημαντικά μυαλά που έχουν φύγει έξω».
Για το θέμα της υποστελέχωσης των ιδρυμάτων και της αναπλήρωσης πανεπιστημιακού προσωπικού, η αν. υπουργός διευκρίνισε: «Δώσαμε 500 θέσεις τον Απρίλιο, προχθές ανακοινώθηκαν και θα κατανεμηθούν άλλες 500 και άλλες 500 στο τέλος του 2017, συνολικά δηλαδή 1.500 θέσεις μέσα σε διάστημα δύο χρόνων, όταν δεν είχε προσληφθεί κανένας άνθρωπος σε διάστημα έξι χρόνων, κάτι που με μαθηματική ακρίβεια οδηγούσε τα Πανεπιστήμιά μας και τα ΤΕΙ σε φτωχοποίηση».
Σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σημείωσε: «Μπορούμε να το ανακοινώσουμε σήμερα για πρώτη φορά, ότι στον νέο προϋπολογισμό δεν θα έχουμε περικοπές, όπως είχαμε από το 2010 και μετά, αντιθέτως θα έχουμε μία μικρή αύξηση, που δείχνει το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τα Ανώτατα Ιδρύματα». Πρόσθεσε ακόμη ότι καταβάλλονται προσπάθειες να συρρικνωθούν οι λειτουργικές δαπάνες των Πανεπιστημίων, με παρεμβάσεις όπως ειδικές συμφωνίες με τη ΔΕΗ.
Στις πρωτοβουλίες του υπουργείου Παιδείας για την ανακοπή της φυγής Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό συγκαταλέγεται το πρόγραμμα τριετούς και τετραετούς διάρκειας υποτροφιών για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών, για ερευνητικά προγράμματα και μεταδιδακτορικά προγράμματα για προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, ενώ όπως γνωστοποίησε η κ. Αναγνωστοπούλου «επιπλέον από τον προϋπολογισμό για τη φοιτητική μέριμνα προβλέπονται 2.700 υποτροφίες για 4 χρόνια, από 500 ευρώ τον μήνα για τους φοιτητές στο όριο της φτώχειας».
Πηγη: naftemporiki.gr
Γιατί διαμαρτύρεστε?
Δημοσιεύτηκε στις 24/07/2016
Άρθρο του Πρύτανη του ΑΠΘ Περικλή Μήτκα στο “Βήμα της Κυριακής”. Θεσσαλονίκη 20.7.2016
Εδώ και δέκα μέρες έχει στηθεί στην πανεπιστημιούπολη του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, δίπλα στο κέντρο της πόλης, ένα σκηνικό αυθαιρεσίας που δεν μας αξίζει και δεν μας τιμά. Χωρίς να ενημερώσουν και, φυσικά, χωρίς να πάρουν άδεια από κανέναν, εκατοντάδες Έλληνες και ξένοι ‘αντιεξουσιαστές’ έστησαν σκηνές, μαγειρεία και τουαλέτες σε μια σχεδόν στρατιωτική, και πάντως καθόλου άναρχη, κατασκήνωση.
‘Αν δεν παρεμποδίζει τη λειτουργία του Πανεπιστημίου, γιατί διαμαρτύρεστε;’ ακούμε συχνά από επίσημα χείλη και συμπαθούντες του χώρου. Πέρα από το προφανές, ότι σαφώς παρακωλύεται η ομαλή λειτουργία του ΑΠΘ, διαμαρτυρόμαστε, Πρυτανεία, Σύγκλητος και η συντριπτική πλειοψηφία συναδέλφων και εργαζομένων, γιατί είμαστε Πανεπιστήμιο. Διαμαρτυρόμαστε γιατί σε κανένα άλλο ακαδημαϊκό ίδρυμα του κόσμου, πέρα από το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο, δεν θα γινόταν ανεκτή μια τέτοια κατάσταση. Γιατί έτσι καταπατείται βάναυσα, για μια ακόμη φορά, κάθε έννοια δημοκρατικής νομιμότητας και αυτοδιοίκησης του Πανεπιστημίου.
‘Αν δεν τελούνται αξιόποινες πράξεις, γιατί διαμαρτύρεστε;’ Πέρα από το προφανές, ότι παραβιάσεις εισόδων, καταλήψεις κτιρίων και φθορά δημόσιας περιουσίας διώκονται αυτεπάγγελτα, διαμαρτυρόμαστε γιατί το ΑΠΘ βρίσκεται σήμερα, μετά από 7 χρόνια συνεχών περικοπών, σε δεινή οικονομικά θέση και κάθε αποκατάσταση ζημιών κυριολεκτικά μας πονάει. Διαμαρτυρόμαστε γιατί πάλι θα ξοδέψουμε χρήματα για ν’ αγοράσουμε κάγκελα, λουκέτα και καινούργιες πόρτες σε μια απέλπιδα προσπάθεια προστασίας αιθουσών, γραφείων και εργαστηρίων του Μεγάλου Σχολείου.
‘Μα δε γίνονται πάντα τέτοια στο Πανεπιστήμιο; Γιατί διαμαρτύρεστε;’ Μας το λέει η Αστυνομία και η Κυβέρνηση, το επαναλαμβάνουν και κάποιοι, ελάχιστοι, πανεπιστημιακοί. Πέρα από το προφανές, ότι τέτοιου τύπου ‘εγκαταστάσεις’ ξεπερνούν κάθε προηγούμενο, η συγκεκριμένη ερώτηση αποτελεί το χειρότερο πλήγμα, αφού προσθέτει προσβολή στην απόγνωση. Γι’ αυτό ακριβώς διαμαρτυρόμαστε προς όλες τις κατευθύνσεις και σ’ όλους τους τόνους. Για να σταματήσει η ανοχή στην ανομία και να ανατραπεί η παγιωμένη αντίληψη που θέλει το Πανεπιστήμιο αποδέκτη κάθε αυθαίρετης ή παράνομης δραστηριότητας που δεν μπορεί να ελεγχθεί από την οργανωμένη Πολιτεία.
Διαμαρτυρόμαστε και ζητάμε το αυτονόητο. Να γίνει επιτέλους στο Πανεπιστήμιο πράξη η Δημοκρατία. Η οποία, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, προϋποθέτει την τήρηση των θεσπισμένων νόμων.
Και ρωτώ με τη σειρά μου όσους εξακολουθούν να απορούν, όπως παραπάνω:
‘Εσείς γιατί ΔΕΝ διαμαρτύρεστε;’
Περικλής Α. Μήτκας
Πρύτανης ΑΠΘ
Η ελευθερία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης; Περιορισμένη
Δημοσιεύτηκε στις 18/07/2016
Αντιγράφω από την Magna Charta Universitatum, που υιοθετήθηκε το 1988 στην Μπολόνια από τις αντιπροσωπείες 80 πανεπιστημίων κατά τον εορτασμό των 900 χρόνων του εκεί πανεπιστημίου.1«Η ελευθερία στην έρευνα και τη διδασκαλία είναι θεμελιώδης αρχή της πανεπιστημιακής ζωής και οι κυβερνήσεις και τα Πανεπιστήμια, στο μέτρο που εξαρτάται από αυτά, πρέπει να εξασφαλίζουν το σεβασμό αυτής της θεμελιώδους αξίωσης».
Η ελληνική πολιτεία με όλους τους θεσμούς της (κυβέρνηση, δικαιοσύνη, κ.ά.) δεν διασφάλισε μέχρι σήμερα αυτήν την ελευθερία.
Παρακρατικές2 ομάδες της ακροαριστεράς εδώ και χρόνια έχουν περιορίσει την ελευθερία στο Ελληνικό πανεπιστήμιο. Μόνιμες καταλήψεις χώρων μέσα στα ιδρύματα, που αντί να χρησιμοποιούνται για εκπαίδευση και έρευνα, χρησιμοποιούνται για αλλότριους σκοπούς και σε αρκετές περιπτώσεις ως εργαστήρια κατασκευής μολότωφ. Περιοδικές καταλήψεις ολόκληρων σχολών. Προπηλακισμοί καθηγητών και προσκεκλημενων ομιλητών από τραμπούκους και απειλές κατά της ζωής πρυτάνεων. «Κτισίματα» γραφείων, κάψιμο αυτοκινήτων κ.ά.
Ποια είναι η στάση της πολιτείας όλα αυτά τα χρόνια για την αντιμετώπιση του παρακράτους ώστε να διασφαλίσει την ελευθερία των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας; Ανεύθυνα άφησε το πρόβλημα να γιγαντωθεί. Με αποτέλεσμα αυτό που συμβαίνει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από τις 14 Ιουλίου.
Ομάδες από όλη την Ευρώπη έδωσαν ραντεβού για το No Border Camp στους χώρους του ΑΠΘ. Ποιος το οργάνωσε, πώς έγιναν οι επικοινωνίες με τους χιλιάδες αυτούς; Προφανώς, το εγχώριο ακροαριστερό παρακράτος.
Κατά την άποψή μου, αυτή η δράση αποτελεί ποιοτική κλιμάκωση. Και πώς αντιμετωπίσθηκε από την πολιτεία, παρά τις δραματικές εκκλήσεις της πρυτανείας του ΑΠΘ, του δημάρχου της πόλης (ο μόνος που συμπαραστάθηκε στο ΑΠΘ). Εκτός απο την εντολή της εισαγγελίας, άκρα του τάφου σιωπή. Απαξιώ να σχολιάσω τη δήλωση ενός βουλευτή. Για παράδειγμα από πού περνούν τα φορτηγά με τα ποτά για τα παράνομα μπαρ που έχουν στηθεί; Όπως και με το πρόβλημα της διακίνησης των ναρκωτικών από τους εμπόρους στους χώρους του ΑΠΘ. Δεκάδες, ίσως πλέον και εκατοντάδες, επικοινωνίες του πρύτανη και του αρμόδιου αντιπρύτανη με την αστυνομία και την δικαιοσύνη· η πολιτεία δείχνει μια αδράνεια που προβληματίζει.
Συμπέρασμα: Το ΑΠΘ, όπως και τα άλλα πανεπιστήμια, λειτουργεί με περιορισμένη ελευθερία. Οι θεσμοί του ελληνικού κράτους είτε αδυνατούν είτε αδιαφορούν στο να διασφαλίσουν αυτήν την ελευθερία. Ο μεγάλος χαμένος; Οι νέοι της χώρας και ευρύτερα η ελληνική κοινωνία. Υπάρχει ελπίδα;
Νίκος Χ. Βαρσακέλης
Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών
1Μέχρι σήμερα την MCU έχουν υπογράψει 802 πανεπιστήμια από 85 χώρες.
2Παρακρατική ομάδα, σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών, ορίζεται ως «σύνολο παράνομων ατόμων, ομάδων και δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται εκτός των θεσμών, παράλληλα προς το κράτος (συνήθως με την ανοχή ή και την στήριξή του) και δρουν ενάντια στην κοινωνία ή σε τμήματά της».
Το ΑΠΘ εκπέμπει SOS. Αναπάντητες οι εκκλήσεις του.
Δημοσιεύτηκε στις 14/07/2016
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΛΑΚΑΣΑΣ “Καθημερινή”
Ο πρύτανης του ΑΠΘ (αριστερά) Περικλής Μήτκας αναφέρθηκε στα προβλήματα ασφαλείας που θα προκύψουν από το «No Border Camp» και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης μετέφερε τις ανησυχίες των πολιτών.
Ειδικότερα, η διοργάνωση με την ονομασία «No Border Camp Thessaloniki 2016» θα πραγματοποιηθεί από σήμερα έως 24 Ιουλίου και θα έχει στο επίκεντρο το προσφυγικό ζήτημα. Στο πρόγραμμά της κυριαρχεί το σύνθημα «No Border Thessaloniki 2016, για την κυκλοφορία των διεθνικών αγώνων ενάντια σε κράτος, εθνικισμό, πατριαρχία και κεφάλαιο». «Πριν από περίπου μία εβδομάδα μάθαμε από το Διαδίκτυο ότι προγραμματίζεται η διοργάνωση κατασκήνωσης στην Πανεπιστημιούπολη από άγνωστες ομάδες ατόμων. Δεν ξέρουμε ποιοι και πόσοι είναι, δεν έχει επικοινωνήσει κανείς μαζί μας, δεν ζητήθηκε άδεια. Και προφανώς δεν έχει δοθεί άδεια – πώς θα μπορούσε, άλλωστε, αφού η Πανεπιστημιούπολη δεν μπορεί να υποδέχεται κατασκηνωτές σε μεγάλους αριθμούς και για τόσες ημέρες», δήλωσε χθες ο πρύτανης του ΑΠΘ, Περικλής Μήτκας.
Σύμφωνα με τις διαδικτυακές αναφορές τους, οι διοργανωτές θεωρούν «κρίσιμη τη διοργάνωση ενός διεθνικού No Border Camp αυτό το καλοκαίρι στη Θεσσαλονίκη, καθώς βρίσκεται στην καρδιά των συγκρούσεων γύρω από τον έλεγχο και τη διαχείριση της μετανάστευσης και την ελευθερία μετακίνησης». Οι διοργανωτές δηλώνουν διαδικτυακά ότι το καραβάνι ξεκίνησε από τη Φρανκφούρτη την περασμένη Δευτέρα (χθες ήταν στην Ανκόνα της Ιταλίας), ενώ μία πρώτη εκτίμηση της ΕΛ.ΑΣ. στη Θεσσαλονίκη κάνει λόγο για τουλάχιστον 1.000 άτομα. Το πρόγραμμα της διοργάνωσης περιλαμβάνει εκδηλώσεις και πορείες και εκτός του campus του ΑΠΘ, στα κέντρα φιλοξενίας των προσφύγων και μέσα στη Θεσσαλονίκη.
Μάλιστα, στην ιστοσελίδα του «No Border Camp» οι διοργανωτές παρέχουν νομικές συμβουλές σε όσους ξένους έλθουν για το τι ισχύει στην Ελλάδα για τις πορείες, την κατοχή όπλων και τις ναρκωτικές ουσίες, όπως η κάνναβη. Επίσης, υπάρχει συγκεκριμένος σύνδεσμος που δίνει πληροφορίες για τις εγκαταστάσεις – διευκολύνσεις (facilities) που προσφέρει το ΑΠΘ.
«Ο χώρος βρίσκεται μεταξύ των πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων και του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ και θα δημιουργηθεί πρόβλημα σκουπιδιών. Επίσης υπάρχει ζήτημα ασφαλείας. Το ΑΠΘ διαθέτει ακριβό εξοπλισμό και δεν έχει τη δυνατότητα με τους λιγοστούς φύλακες να αποτρέψει παραβιάσεις κτιρίων και παραβατικές συμπεριφορές. Μας ανησυχεί επίσης το σενάριο παρουσίας στην Πανεπιστημιούπολη, παράλληλα με αυτές τις ομάδες, άλλων ομάδων με παραβατική συμπεριφορά», ανέφερε ο κ. Μήτκας. Τις ημέρες της κατασκήνωσης, πάντως, θα κλείσει η Παλιά Φιλοσοφική Σχολή (το ιστορικό κτίριο του ΑΠΘ) και η Βιβλιοθήκη για τις ώρες που λειτουργεί ως αναγνωστήριο.
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, μεταφέροντας την ανησυχία πολιτών και εμπόρων για τη διατάραξη της ομαλής λειτουργίας της πόλης, τόνισε: «Είναι ουσιαστικά μία κατάληψη και η κατάληψη είναι ο ορισμός της ανομίας. Για μένα είναι ξεκάθαρη περίπτωση ότι πρέπει να επέμβει το κράτος. Πρέπει να εφαρμοστούν οι νόμοι, αλλιώς η ανομία θα κυριαρχεί μόνιμα».
Ο Αριστοτέλης και η δημοκρατία [1]
Δημοσιεύτηκε στις 14/07/2016
του καθηγητή Γιώργου Κοντογιώργη.
1.Το ζήτημα της θέσης της δημοκρατίας στην προβληματική του Αριστοτέλη για την ορθή και, μάλιστα, για την προτιμητέα κατ’αυτόν πολιτεία έχει απασχολήσει δια μακρόν την νεώτερη στοχαστική σκέψη. Για την οικονομία του χρόνου δεν θα ασχοληθώ εδώ με τις ως τώρα διατυπωθείσες απόψεις, τις οποίες ωστόσο θεωρώ κατά βάσιν εσφαλμένες: επειδή εκκινούν από μια λάθος αφετηρία, ήτοι την αποτίμηση της προσέγγισης του Σταγειρίτη με γνώμονα τις βεβαιότητες της εποχής μας για τη δημοκρατία, και ιδίως διότι απουσιάζει από αυτές η γνωσιολογία σε ό,τι αφορά στις έννοιες που ορίζουν τα φαινόμενα και τον εξελικτικό τους χρόνο.
Εκτιμώ ότι για να κατανοήσει κανείς την θέση του Αριστοτέλη για τη δημοκρατία οφείλει να λάβει ως σημείο εκκίνησης τις θεμελιώδεις παραδοχές του για την κατ’αυτόν ορθή πολιτεία, και για το ανθρωποκεντρικό στάδιο που βίωνε ο κόσμος των πόλεων της εποχής του. Όντως, ο Σταγειρίτης εγγράφει την προβληματική του για την ορθή πολιτεία σε ένα πλέγμα συλλογισμών που συνεκτιμά επίσης τη σταθερότητα των πολιτειών, μείζον ζήτημα για την εποχή του, τις αξιακές προτεραιότητες των κοινωνιών της πόλης και τις δικές του αξιωματικές αρχές. Η «πολιτεία» του αποτελεί έναν συγκερασμό των τριών αυτών προϋποθέσεων.
Ποιες είναι οι αρχές της ορθής πολιτείας που υιοθετεί ο Αριστοτέλης.
Πρώτον, η μεσότης ως μέτρο για την κοινωνικο-οικονομική στρωμάτωση της πόλης. Η οποία μεσότης, συνεκτιμά αφενός τις παραγωγικές προτεραιότητες, με έμφαση στην αγροτική και, ιδίως, στη γεωργική οικονομία. Και αφετέρου, στην κατανομή του πλούτου, που πρέπει να κατατείνει προς μια σύγκλιση στο μέσον, και όχι στην υπερβολή της ανισότητας.
Δεύτερον, η μεσότης ως μέτρο για τη συγκρότηση του πολιτικού συστήματος, ήτοι για την κατανομή των αρχών/αξιωμάτων («τίνα τρόπον νενέμηνται»). Εν προκειμένω, ο Αριστοτέλης τάσσεται υπέρ ενός συστήματος, που οδηγεί στη συνάντηση των κοινωνικών αντιπάλων, στο μέσον της πολιτείας. Το σύστημα όμως αυτό δεν μπορεί να είναι αναφορικό στις κατεστημένες πολιτείες της ολιγαρχίας και της δημοκρατίας, διότι οι πολιτείες αυτές δεν παράγουν συναινέσεις μεταξύ των αντικειμένων κοινωνικών στρωμάτων. Από την άλλη, η «πολιτεία» του Αριστοτέλη εστιάζει την προσοχή της στις πραγματικότητες της εποχής του. Επικεντρώνει το ενδιαφέρον του σε μια κάποια σύνθεση των αξιακών σταθερών που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την κινητήριο δύναμη της σύνολης κοινωνίας. Δεν επιχειρεί να οικοδομήσει την ιδεώδη πολιτεία, όπως ο Πλάτων, ούτε να μεταφερθεί σε μια άλλη εποχή, όπως λχ εκείνη του Σόλωνα. Ο Σόλων υπήρξε μέγιστος για την εποχή του, πλην όμως, το πρόταγμά του δεν είναι δεκτικό εφαρμογής στον χρόνο του Αριστοτέλη.
Στο πλαίσιο αυτό, ερωτάται ποιες είναι οι αξιωματικές σταθερές, που ο ίδιος θεωρεί ότι πρέπει να διέπουν, ως συνθήκη εκ των ων ουκ άνευ, μια πολιτεία.
Οι σταθερές αυτές, προκύπτουν καταρχήν από την ταξινόμηση που επιχειρεί των πολιτειών. Διακρίνει μεταξύ των ορθών και των ημαρτημένων πολιτειών, με γνώμονα τον σκοπό τους. Οι μεν πρώτες, αποβλέπουν στην θεραπεία του κοινού συμφέροντος, οι δε δεύτερες, στο ίδιον συμφέρον (προσωπικό ή μερικό/ταξικό) των κατόχων τους. Όμως, και μεταξύ των ορθών πολιτειών, ο Αριστοτέλης αποκλείει από τις επιλογές του την μοναρχία και την αριστοκρατία. Οι πολιτείες αυτές, εκτιμά ότι, ταξινομούνται ήδη στο παρελθόν του εξελικτικού γίγνεσθαι, ενώ σε ό,τι αφορά στην εποχή του δύσκολα μπορεί κανείς να διακρίνει την δυνατότητα να επικρατήσει μια άλλη πολιτεία, πλην της δημοκρατίας, για λόγους που εξηγεί νομίζω με πειστικότητα.
Συγχρόνως, παρατηρεί, ότι η ολιγαρχία είναι φύσει ημαρτημένη πολιτεία και, ως εκ τούτου, δεν δύναται να ικανοποιήσει τις αξιακές και πραγματολογικές προτεραιότητες της εποχής του. Είναι φύσει ημαρτημένη πολιτεία, διότι είναι εξ αντικειμένου άδικη απέναντι στο πλήθος, αφού θεραπεύει, όχι το κοινό αλλά το ίδιον συμφέρον της ολιγαρχικής τάξης.
Η απόρριψη της δημοκρατίας, από την άλλη, δεν παραπέμπει στην γενική απορριπτική αρχή, που τον οδηγεί στην άρνηση της ολιγαρχίας. Η δημοκρατία ταξινομείται στις ημαρτημένες πολιτείες, αλλά όχι γενικώς, ως αρχή ή ως πολιτεία. Είναι ημαρτημένη, υπό το πρίσμα τηςριζοσπαστικής της εκδοχής, που απαντάται στις ημέρες του. Στο συμπέρασμα αυτό, καταλήγει κανείς αβίαστα, όταν εξετάζει την ορθή «πολιτεία», την οποία αξιολογεί ως την επαρκέστερη για τη διασφάλιση της σταθερότητας στην πόλη, και ως φορέα ενός αξιακού συστήματος που ο ίδιος το αποδέχεται ως προσήκον στον ανθρωποκεντρικό κοινωνικό τύπο της εποχής του.
Η ανωτέρω αποκωδικοποίηση του αριστοτελικού συλλογισμού αφήνει σαφώς να εννοηθεί, ότι ο Σταγειρίτης, προκειμένου να συγκροτήσει την ορθή πολιτεία του, διαλέγεται αποκλειστικά με τις αρχές και το σύστημα της δημοκρατίας. Η αντιδιαστολή της, ως ορθής πολιτείας, γίνεται έναντι της ημαρτημένης δημοκρατικής πολιτείας. Η ορθή «πολιτεία» έχει ως αντιλεκτικήεκτροπή την δημοκρατία, όχι την ολιγαρχία ούτε την αριστοκρατία ή κάποια άλλη πολιτεία. Το γεγονός ότι, δεν αποκαλεί την «πολιτεία» του ορθή δημοκρατία, δεν υποδηλώνει προφανώς την ταξινόμησή της σε έναν άλλο τύπο πολιτείας, αλλά ως τον διαλεκτικό αντίλογο της δημοκρατίας. Ό,τι είναι η αριστοκρατία έναντι της ολιγαρχίας, είναι και η «πολιτεία» έναντι της δημοκρατίας. Πρόκειται για την ορθή δημοκρατία. Σε τελική ανάλυση, όπως θα δούμε στη συνέχεια, η ορθή πολιτεία στο δίπολο με τη δημοκρατία, ταυτίζεται με την ορθή πολιτείακατ’Αριστοτέλη.
Συνάγεται επομένως ότι, η προβληματική του Αριστοτέλη για τη συγκρότηση της κατ’αυτόν ορθής πολιτείας, καλείται ουσιαστικά να απαντήσει στο ερώτημα, πώς θα γίνει εφικτή η επαναφορά της δημοκρατίας στον ορθό δρόμο. Με λίγα λόγια, η πολιτεία του Αριστοτέλη, υιοθετεί εξ ολοκλήρου το αξιακό, κοινωνικο-οικονομικό και πολιτικό υπόβαθρο της δημοκρατίας, την οποία όμως επιχειρεί να αναμορφώσει με μέτρο τη μεσότητα.
- Θα επικεντρώσω την προσοχή μου στις κυριότερες από τις αξιακές και πολιτικές επιλογές του Αριστοτέλη για να τεκμηριώσω τον συλλογισμό μου.
Πρώτον, υιοθετεί εξ ολοκλήρου τον σκοπό της δημοκρατίας, ήτοι την καθολική (σωρευτικά την ατομική, την κοινωνική και την πολιτική) ελευθερία. Η ελευθερία, ορίζεται κατά τον τρόπο της δημοκρατίας, ως αυτονομία, δηλαδή, ως αυτοκαθορισμός του βίου, με πρόσημο, «το μη άρχεσθαι υπό μηδενός». Θεωρεί την καθολική ελευθερία ως την προσήκουσα αξιωματική αρχή του ολοκληρωμένου ανθρωποκεντρικά κοινωνικού όντος και την μόνη που είναι, αφ’εαυτού της, ικανή να διασφαλίσει τη σταθερότητα της πολιτείας στις ημέρες του.
Στο κοινωνικο-οικονομικό πεδίο, η εμπραγμάτωση της ελευθερίας συνδυάζεται με δύο καταστατικές προϋποθέσεις: δεν υιοθετεί ως συνάδον ιδίωμα του πολίτη, την εξάρτηση από την ανάγκη (τη φτώχεια) και, συγχρόνως, την εξάρτηση στον τομέα της εργασίας. Έχει ενδιαφέρον να προσεχθεί ότι αποδέχεται μεν, όπως και η δημοκρατία, την ολιγαρχική θεμελίωση του οικονομικού συστήματος (την μη εισαγωγή της δημοκρατικής αρχής σε αυτό). Πλην όμως, την συνοδεύει με το αξίωμα της εξόδου του πολίτη από την οικονομική διαδικασία. Διότι μόνον έτσι εκτιμάται ότι είναι δυνατόν να επιτευχθεί η κοινωνική ελευθερία του πολίτη. Όντως, η «συμβατική» εξάρτηση του πολίτη από τον ιδιοκτήτη του οικονομικού συστήματος, ισοδυναμεί με την εκχώρηση ελευθερίας και συνακόλουθα, με την περιαγωγή του, στη θέση του δούλου. Η παραγωγική διαδικασία, εκεί όπου απαιτεί την εξαρτημένη εργασία, καλείται να προστρέξει στηνώνια εργασία/δουλεία.
Έχοντας ο πολίτης επιλύσει, το ζήτημα της κοινωνικής/οικονομικής εξάρτησης, προβάλει το ερώτημα στον Αριστοτέλη, πώς θα συμμετάσχει στην αναδιανομή του οικονομικού προϊόντος, αφού δεν συμβάλει στην παραγωγή του; Στο σημείο αυτό, ο Σταγειρίτης προστρέχει στο επιχείρημα της δημοκρατίας, υιοθετώντας την αρχή της σχόλης. Η σχόλη, υπεισέρχεται ως θεμέλια αρχή της αριστοτελικής πολιτείας. Θα επισημάνει μάλιστα ότι, η σχόλη δεν επιλύει μόνο το πρόταγμα της κοινωνικής ελευθερίας αλλά αποτελεί επίσης, την καταστατική βάση της πολιτικής ελευθερίας. Διότι το «καλώς σχολάζειν» αξιολογείται ως προϋπόθεση του «καλώς άρχειν».
Στο πολιτικό πεδίο, η εμπραγμάτωση της ελευθερίας, διέρχεται από την εγκαθίδρυση μιας πολιτείας, η οποία εισάγει την κοινωνία των πολιτών ως την κυρία θεσμική παράμετρο, στη λειτουργία της. Ο Αριστοτέλης, συντάσσεται εν προκειμένω, με την αξιωματική αρχή της δημοκρατίας, η οποία απορρίπτει εξ ορισμού τη συγκρότηση της πολιτικής, με μέτρο τηναυτόνομη πολιτική εξουσία (το ανήκειν του πολιτικού συστήματος στο νομικό πλάσμα του κράτους, που αποδίδει η αρχή της πολιτικής κυριαρχίας). Η πολιτική ελευθερία διασφαλίζεται μόνον εάν η κοινωνία των πολιτών μεταλλαχθεί σε πολιτική κοινωνία και ενδυθεί την κυρία αρμοδιότητα της πολιτείας (δήμος).
Ο πολίτης, στην «πολιτεία» του Αριστοτέλη, είναι ο πλήρης πολίτης της δημοκρατίας. Εξού και εισάγει ως θεμέλια προϋπόθεση της πολιτειότητας την απλή ιδιότητα του ελεύθερου ατόμου(που ανήκει στην κοινωνία της πόλης), χωρίς τις συνοδές προϋποθέσεις ή περιορισμούς που εγείρει η ολιγαρχία. Επιπλέον, ο Σταγειρίτης επισημαίνει ότι ο πολίτης για να άρχει καλώς, πρέπει διασφαλίζει δια της πολιτείας, τα προς το ζην αναγκαία (την οικονομική του αυτάρκεια). Εν αντιθέσει προς την ολιγαρχία, που αφήνει τη μέριμνα αυτή στον πολίτη. Η λύση για την κοινωνική υποστήριξη της ατομικής ελευθερίας και περαιτέρω, της πολιτειότητας, διαφοροποιείται εντούτοις, στον χρόνο. Στην εποχή της πρωτο-ανθρωποκεντρικής μετάβασης, το ζήτημα αυτό επιλύθηκε, όπως μας πληροφορεί, με τον αναδασμό της γης και την σεισάχθεια. Στην φάση που διέρχεται η εποχή του, διακρίνει την επίλυσή του με μέτρο τη σχόλη. Δηλαδή, στην πολιτική μισθοφορία για την θητική τάξη. Ο Αριστοτέλης αναφέρεται συχνά στη σχόλη, την οποία διασφαλίζει η πολιτική μισθοφορία: είτε αυτή προκύπτει από την άσκηση των επώνυμων αρχών[2] είτε από την συμμετοχή στις ανώνυμες αρχές (στην εκκλησία, στην Ηλιαία κλπ). Η πολιτική μισθοφορία, πέραν του ότι, αποτελεί τη δικλείδα ασφαλείας για την κοινωνική και πολιτική ελευθερία του πολίτη, εγγυάται επίσης την κοινωνική συνοχή, αφού αποτρέπει την έσχατη φτώχεια που μεταβάλει την θητική τάξη σε εχθρό της πολιτείας και προσάρτημα, όπως θα υποστηρίξει, των δημαγωγών. Υπό τον όρον ότι, δεν διέρχεται από τη «δήμευση» της περιουσίας των πλουσίων.
Με την επιφύλαξη αυτή ο Σταγειρίτης, επιχειρεί να συνδυάσει την γενική αρχή της σχόλης με την εγκατάσταση μιας κοινωνικο-οικονομικής ισορροπίας στην πόλη, η οποία θα αποτρέπει την ριζοσπαστικοποίηση της δημοκρατίας. Διότι η τελευταία, είναι το αποτέλεσμα της ολικής επικράτησης της θητικής τάξης, η οποία τροφοδοτεί, αφενός την κυριαρχία των δημαγωγών, με ότι αυτό συνεπάγεται για την λειτουργία του όλου, και αφετέρου, την εξώθηση της τάξης των γνωρίμων να επιζητήσει την ανατροπή της δημοκρατίας, ως της μόνης λύσης για τη διασφάλιση των συμφερόντων της.
Εδώ ακριβώς υπεισέρχεται η εμμονή του Αριστοτέλη, στη μεσαία τάξη, η οποία αποτελεί ουσιαστικά ένα μίγμα της τάξης των γεωργών και της μεσότητας στην κατανομή του πλούτου. Η τάξη των γεωργών, μπορεί κατ’αυτόν, να λειτουργήσει ως ρυθμιστική δύναμη μεταξύ της θητικής τάξης, που με κίνητρο τη σχόλη, έχει την τάση να εξωθεί προς τη ριζοσπαστική δημοκρατία, και την ολιγαρχία που μηχανεύεται την ανατροπή της. Η ρυθμιστική αυτή λειτουργία τουμεσαίου κοινωνικού χώρου, είναι εφικτή, στο μέτρο που η τάξη των γεωργών, μπορεί να αποτελέσει μια εξ αντικειμένου δύναμη εξισορρόπησης. Επειδή τα μέλη της δεν έχουν το χρόνο (λόγω των ασχολιών τους και της απόστασης που τους χωρίζει από την Πνύκα) να συνεδριάζουν σε πυκνό ρυθμό εν δήμω. Με τον τρόπο αυτόν, αφήνεται στις αρχές/αξιώματα η δυνατότητα να διατηρήσουν μιαμεγαλύτερη πολιτική αρμοδιότητα, στην λειτουργία του πολιτεύματος[3].
Αυτό, στο οποίο αποβλέπει ο Αριστοτέλης, είναι να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε ητάξη των γνωρίμων να συμφιλιωθεί με τη δημοκρατία και να πάψει να θεωρεί την ανατροπή της και την επιβολή της ολιγαρχίας ως τη μοναδική εναλλακτική λύση για την δική της θέση στην πολιτεία. Εκτιμά δε ότι τούτο είναι εφικτό, χωρίς να υπονομεύει τη θεμέλια βάση της δημοκρατίας, μέσω ενός πραγματικού συμβιβασμού, που θα προέλθει από την κοινωνική αναδιάταξη της πόλης, δηλαδή με την ρυθμιστική παρουσία της μεσαίας τάξης. Έτσι, θα επιφυλαχθεί στις αρχές μια ικανή πολιτική αρμοδιότητα, που θα ικανοποιεί την φιλοδοξία της τάξης των γνωρίμων να ηγείται και να επηρεάζει τα πολιτικά πράγματα. Είναι προφανές ότι ο Αριστοτέλης δεν αναζητεί την ειρήνευση στις πόλεις σε λύσεις που αναπέμπουν, όπως προείπαμε, σε μια άλλη εποχή ή σε ένα ιδεώδες πολιτειακό σχήμα. Είναι πεπεισμένος ότι, η λύση ενυπάρχει στην μετριοπαθή δημοκρατία, την οποία βίωσε στα πρώτα χρόνια της ζωής του, στην Αθήνα. Άλλωστε, θα επισημάνει κάπου στα Πολιτικά, και οι ολιγαρχίες στην εποχή του προσομοιάζουν στη δημοκρατία (η μικρά δημοκρατία) με τη διαφορά ότι επιφυλάσσουν την ιδιότητα του πολίτη (την πολιτειότητα) σε όσους διαθέτουν το αναγκαία περιουσιακό «τίμημα».
- Στην πολιτεία αυτή, η κυρία πολιτική αρμοδιότητα –η πολιτική κυριαρχία, όπως αποκαλείται χωρίς να ακριβολογεί, στις ημέρες μας- αφήνεται στην κοινωνία των πολιτών, που θεσμοθετείται ως δήμος, δηλαδή ως πολιτική κοινωνία. Η επιλογή αυτή του Αριστοτέλη, κρίσιμη για τη διάγνωση της θέσης του έναντι της δημοκρατίας, προκύπτει από πλήθος παραδοχών του ιδίου, που διατρέχουν το σύνολο του έργου του. Όμως, κορυφαία στιγμή του επιχειρήματός του, είναι η εντομολογική αιτιολόγηση της δημοκρατικής αρχής -σε αντιδιαστολή με την αναίρεση του αξιώματος της ολιγαρχίας-, σχετικά με το ερώτημα του, ποιος είναι ο καλύτερα τοποθετημένος να κατέχει την κυρίαν πολιτική αρμοδιότητα στην πόλη.
Οι πολλοί θα απαντήσει, αναντιλέκτως, για τρεις ουσιώδεις λόγους:
Ο πρώτος, διότι η γνώση των πολλών δεν αποδίδει την άποψη ενός εκάστου, η οποία πιθανόν να είναι κατώτερη εκείνης του επαΐοντος, ούτε το άθροισμα της γνώμης των μελών της εν δήμω κοινωνίας. Είναι το καταστάλαγμα της σοφίας όλου του δήμου, που απορρέει από τη διαβουλευτική διαδικασία.
Ο δεύτερος, επειδή οι ολίγοι και επαΐοντες είναι μάλλον βέβαιον ότι θα κατευθυνθούν στις αποφάσεις τους, εν συνειδήσει ή όχι, προς την ικανοποίηση του συμφέροντος των ομοίων τους ή του ιδίου αυτών συμφέροντος, και όχι αναγκαστικά προς το κοινό συμφέρον.
Ο τρίτος, διότι, στην απόφανση αυτή συντρέχει επίσης το αξιακό επιχείρημα της καθολικής (και, εν ολίγοις, της πολιτικής) ελευθερίας. Ο Αριστοτέλης συνεκτιμά ως θεμελιώδη την αξιακή αυτή παράμετρο για την εποχή του ως εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την ανθρωποκεντρική ολοκλήρωση, και κατ’επέκταση, για τη σταθερότητα της πολιτείας. Διότι, όπως θα πει, αναφερόμενος στη μεταρρύθμιση του Σόλωνα, εάν το πλήθος δεν μετέχει της πολιτικής διαδικασίας, θα συναγάγει ότι δεν είναι ελεύθερο. Ώστε, η ατομική ελευθερία δεν επαρκεί όπως άλλοτε, για να θεωρήσει κανείς ότι είναι ελεύθερος. Απαιτείται και η πολιτική ελευθερία (η αυτονομία ή αυτοκυβέρνηση) που ως σκοπός υποστασιοποιείται μόνο με την ενσάρκωση της πολιτείας από τον δήμο.
Εάν επιχειρήσουμε να προεκτείνουμε τον συλλογισμό αυτόν του Αριστοτέλη, θα οδηγηθούμε στο συμπέρασμα ότι, διακρίνει μεταξύ του καταμερισμού των έργων που είναι αναγκαίος σε μια κοινωνία (λχ η ανάγκη του γιατρού, του μηχανικού κλπ) και εκείνου που συνεπάγεται συμβάσεις οι οποίες υφαίνουν σχέσεις εξάρτησης, και οδηγούν συνακόλουθα, στην αναίρεση της ελευθερίας. Ο Σταγειρίτης, απορρίπτει συγκεκριμένα την αρχή του καταμερισμού των έργων στα πεδία της κοινωνικο-οικονομικής και της πολιτικής ζωής, αφού σε αυτά, κρίνεται το διακύβευμα της ελευθερίας. Ούτως ή άλλως, η βεβαιότητά του ότι η γνώμη των πολλών είναι αξιολογικά ανώτερη από την γνώμη των ολίγων, στο ζήτημα του σκοπού της πολιτείας, τοποθετείται στον αντίποδα της αρχής αυτής. Στο ίδιο αυτό κλίμα, ο Αριστοτέλης αντιπαρέρχεται, εν αντιθέσει προς τον Πλάτωνα, το επιχείρημα της πολυπλοκότητας, το οποίο προέβαλλαν επίσης οι ολιγαρχικοί, για να απορρίψουν τη συμμετοχή της θητικής τάξης και των «βαναύσων» επαγγελμάτων στην πολιτεία. Συνάγω ότι η πολυπλοκότητα γι’αυτόν, δεν αποτελεί έναν εξ αντικειμένου λόγο. Συνδέεται με το βαθμό ωρίμανσης ή αλλιώς, χειραφέτησης της κοινωνίας των πολιτών. Ο Ξενοφών θα απλουστεύσει τη διατύπωση του διακυβεύματος αυτού της πολιτικής ελευθερίας, με την επισήμανση ότι, «ο λαός δεν ενδιαφέρεται να κυβερνάται καλά, αλλά να είναι ελεύθερος».
Η εφαρμογή της θεμελιώδους αυτής δημοκρατικής αρχής –αναφέρομαι στην καθολική ελευθερία και, περαιτέρω, στην ενσάρκωση της πολιτείας από τον δήμο- δεν τελεί, στη σκέψη του Αριστοτέλη, υπό θεσμικούς ή άλλους περιορισμούς. Επιζητεί απλώς, όπως ήδη υπαινιχθήκαμε, τις αναγκαίες εκείνες κοινωνικές ισορροπίες, που θα επιτρέψουν στην πολιτεία να απορροφά τις αντιθέσεις και να επιτυγχάνεται η συνοχή της πόλης.
Για την επίτευξη του σκοπού της ορθής (δημοκρατικής) πολιτείας, ο Σταγειρίτης επικαλείται τη συνδρομή και άλλων παραμέτρων, που υπερβαίνουν την ιστορική αντιπαλότητα της δημοκρατίας με την ολιγαρχία. Αναφέρω ενδεικτικά δύο από αυτές, τις πιο σημαντικές:
Η πρώτη, αφορά στο επικοινωνιακό σύστημα. Ο Αριστοτέλης αφιερώνει πολύ χρόνο στο ζήτημα αυτό, που συνδέεται με το μέγεθος της πόλης. Η πόλη, θα πει, δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ μικρή, ώστε να μην είναι αυτάρκης, ούτε πολύ μεγάλη, καθώς τότε θα αναιρείτο η επικοινωνιακή προϋπόθεση της δημοκρατίας. Διότι ποιος θα διέθετε τη στεντόρεια φωνή, να ασκεί τη ρητορική λειτουργία εν δήμω;
Η δεύτερη παράμετρος εστιάζεται στο ζήτημα της πολιτικής παιδείας. Χωρίς να επιμείνω στο μείζον αυτό διακύβευμα, που απασχολεί εντόνως τον Σταγειρίτη, επισημαίνω απλώς την προτίμησή του στηνπαιδεία της ορθής πολιτείας, που δεν είναι άλλη από εκείνη της μέσης δημοκρατίας. Την οποία πολιτική παιδεία ο Σταγειρίτης ορίζει ως το «έθος και την αγωγήν [του] πολιτεύεσθαι δημοτικώς»[4]. Η παιδεία αυτή, εγγυάται τη συνάντηση όλων στο σκοπό του κοινού συμφέροντος, ενώ συγχρόνως διασφαλίζει ένα περιβάλλον νομιμότητας για όλους, με πρόσημο τον εθισμό και την προσήλωση στο νόμο. Ο νόμος, είναι για τον Αριστοτέλη, ο φύλακας της ελευθερίας ενός εκάστου και το μέτρο για την θεραπεία του κοινού σκοπού της πολιτείας.
- Η εκδοχή αυτή της σχέσης του Αριστοτέλη με τη δημοκρατία, δεν θα ήταν ολοκληρωμένη εάν δεν τοποθετούσαμε την προβληματική του, σε διαλεκτική συσχέτιση με το διανοητικό και πραγματικό περιβάλλον της εποχής μας. Ο διάλογος αυτός, κρίνεται αναγκαίος διότι αγγίζει τον πυρήνα του δόγματος της νεοτερικότητας για τηδημοκρατία, αλλά και του ισχυρισμού της ότι, ο Αριστοτέλης συντάσσεται συνολικά εναντίον της και, συγκεκριμένα, εναντίον της ίδιας της δημοκρατικής αρχής.
Η άποψη αυτή, συγκρατεί από το επιχείρημά του, την κριτική που ασκεί στη ριζοσπαστική δημοκρατία και, κατά τούτο, στην ημαρτημένη δημοκρατία. Η γενίκευσή της επομένως, αντιλέγει στην αδιαμφισβήτητη, όπως είδαμε, επιλογή του υπέρ της ορθής (δημοκρατικής) πολιτείας. Το γεγονός ότι, αποκαλεί την ορθή δημοκρατία, απλώς «πολιτεία», δεν αντιλέγει στο ότι το σύνολο του αξιακού και θεσμικού οπλοστασίου της δημοκρατικής αρχής/πολιτείας, συγκαταλέγεται στις επιλογές του.
Από την άλλη, η ορθή δημοκρατική πολιτεία ή, απλώς, «πολιτεία» του Αριστοτέλη, έρχεται σε καταφανή αντίθεση προς το πολιτικό σύστημα της νεοτερικότητας.
Πρώτον διότι, απουσιάζει από αυτό η δημοκρατική αρχή, ήτοι ο σκοπός της δημοκρατικής πολιτείας, που είναι η καθολική (σωρευτικά, η ατομική, κοινωνική και πολιτική) ελευθερία. Το νεοτερικό πολιτικό σύστημα, επιλέγει μονοσήμαντα την ατομική ελευθερία, προβάλλοντας ως αναιρετική της ελευθερίας αυτής, την πολιτική/κοινωνική ελευθερία[5]. Ορισμένοι μάλιστα, αρχής γενομένης από τους θυασώτες του δυτικο-ευρωπαϊκού διαφωτισμού θα ταξινομήσουν τη δημοκρατία στις απολυταρχίες, αγνοώντας το στοιχειώδες. Ότι η απολυταρχία όπως και ο ολοκληρωτισμός προϋποθέτουν όχι μόνο τη συγκέντρωση της απόλυτης εξουσίας στα χέρια κάποιου ή κάποιων αλλά και την ύπαρξη του υποκειμένου της κυριαρχίας. Εν προκειμένω της κοινωνίας. Εάν όμως η κοινωνία δεν είναι ιδιώτης, δηλαδή αποκλεισμένη από την πολιτεία, όπως συμβαίνει στη δημοκρατία, απουσιάζει το υποκείμενο της κυριαρχίας. Λογικά σκεφτόμενοι θα λέγαμε ότι θα ήταν παράδοξο η κοινωνία που ενσαρκώνει την πολιτεία υποβάλει εαυτήν σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Το ίδιο θα έπρεπε να δεχθούμε τότε αναλογικά και για τον απολυταρχικό ή τον ολοκληρωτικό άρχοντα!
Δεύτερον, διότι απουσιάζει, επίσης, η προϋπόθεση της δημοκρατικής πολιτείας, η πολιτική θέσμιση της κοινωνίας των πολιτών (ο δήμος) και η περιέλευση σ’αυτήν της κυρίας πολιτικής αρμοδιότητας. Θα έλεγα μάλιστα ότι, απουσιάζει από το νεοτερικό πολιτικό σύστημα ακόμη και η αντιπροσωπευτική αρχή, την οποία άλλωστε η σύγχρονη σκέψη επέλεξε να την ταυτίζει με τη δημοκρατία. Το πολιτικό σύστημα της εποχής μας, κατέχεται εξ αδιαιρέτου από το νομικό πλάσμα του κράτους, εν είδει ιδιοκτησίας, η δε κοινωνία υπέχει θέσιν ιδιώτου. Ο φορέας της πολιτικής εξουσίας είναι συγχρόνως εντολέας και εντολοδόχος. Ο πολίτης, ως εκ τούτου, είναι υπήκοος του κράτους, όχι εταίρος της πολιτείας. Υπό το πρίσμα αυτό το πολιτικό σύστημα της εποχής μας δεν είναι ούτε αντιπροσωπευτικό ούτε πολλώ μάλλον δημοκρατικό. Άλλωστε ή το ένα ή το άλλο θα ηδύνατο να είναι, καθώς η συνύπαρξη και των δύο στην ίδια πολιτεία μόνο με θαύμα θα ήταν εφικτή.
Ώστε, στην πολιτική τυπολογία του Αριστοτέλη, το σημερινό πολιτικό σύστημα ταξινομείται ως μια απλώς «εκλόγιμη» μοναρχία, δηλαδή στην κατηγορία της αυστηρά πρώιμης, μοναρχικά δομημένης ολιγαρχίας.
Με άλλα λόγια, ο Αριστοτέλης, επιλέγει αναντιλέκτως την μέση δημοκρατία ως την πλέον ορθή πολιτεία, προς την οποία αντιλέγει απολύτως η καθόλα ολιγαρχική νεοτερική σκέψη και πράξη.
Από μια άλλη άποψη, η ανωτέρω προσέγγιση του Σταγειρίτη μας επαναφέρει στο θεμελιώδες πρόβλημα της εποχής μας. Την απουσία μιας θεμέλιας γνωσιολογίας, της οποίας πρωταρχικό καθήκον θα είναι η αποκάθαρση των εννοιών από τις ιδεολογικές αναγομώσεις με τις οποίες τις φόρτωσε από άγνοια, πολλάκις δε ηθελημένα η νεοτερικότητα. Η γνωσιολογία αυτή καλείται να δώσει απαντήσεις σχετικά με την εννοιολογία και την τυπολογία των κοινωνικών φαινομένων, τον εξελικτικό τους χρόνο, ήτοι μια κοσμοσυστημική περιοδολόγηση της κοσμοϊστορίας και, συνακόλουθα, την αυτοσυνείδηση σε ό,τι αφορά στο στάδιο που διέρχεται ο παρών ανθρωποκεντρικός κόσμος και την αποσαφήνιση των φάσεων του μέλλοντός του.
[1] Ανακοίνωση στο Παγκόσμιο συνέδριο για τα 2400 χρόνια από τη γέννηση του Αριστοτέλη, στη Θεσσαλονίκη (ΔΙΚΑΜ/ΑΠΘ, 23-29/5/2016)
[2] Υπολογίζει ότι στην Αθήνα ζούσαν ως μισθωτοί στις υπηρεσίες του δήμου (πλην των «ανωνύμων» αρχών), πλέον των 35000 πολιτών.
[3] Δεν προκύπτει εάν ο Σταγειρίτης διέκειτο ευνοϊκά ή μη στην ιδέα της κλήρωσης των αρχών. Όντως, με την εκλογή των αρχών αφήνεται περισσότερος χώρος στους γνωρίμους. Ωστόσο, είναι μάλλον βέβαιο ότι διάκειται ευνοϊκά προς την συνοδικότητα των αρχών.
[4] Πολιτικά, 1292b, 11-18. Σχετικά, Γ.Κοντογιώργης, Η θεωρία των επαναστάσεων στον Αριστοτέλη, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 1982, σελ. 336 επ. Εντούτοις, συνεπής με την γενική προβληματική για τη σταθερότητα της πολιτείας, θα επισημάνει ότι κάθε πολιτεία για να διατηρηθεί στο χρόνο οφείλει να μεριμνά ώστε οι πολίτες της να εθίζονται στο πολιτεύεσαι κατά το «έθος και την αγωγήν» της.
[5] Παρέλκει να υπογραμμίσω επίσης ότι η νεοτερική επιστήμη διδάσκει ότι οι «Αρχαίοι» και συγκεκριμένα η δημοκρατία δεν γνώρισε την ατομική ελευθερία. Δεν αναλογίζεται προφανώς τι σημαίνει ο ισχυρισμός αυτός. Ότι ο πολίτης ηδύνατο να αυτοκυβερνάται πολιτικά αλλά να παραμένει δούλος ή δουλοπάροικος!… Ή ενδεχομένως από τη στιγμή που κατέκτησε την πολιτική του αυτονομία (την κοινωνική και πολιτική ελευθερία) αποστέρησε από τον εαυτό του της ατομική ελευθερία. Να υποθέσουμε άραγε ότι ο πολίτης ως πολιτικά ελεύθερη οντότητα μετάβαλε εαυτόν σε δούλο του εαυτού του; Όπως έχω διδάξει πολλές φορές η ατομική ελευθερία μπορεί να υπάρξει μόνη της στην πρώιμη ανθρωποκεντρικά εποχή, όχι όμως η κοινωνική και η πολιτική ελευθερία. Οι οποίες προϋποθέτουν την βίωση ήδη της ατομικής ελευθερίας. Ομοίως όσο το άτομο διευρύνει το πεδίο της ελευθερίας στο κοινωνικο-οικονομικό και πολιτικό, τόσο και η ατομική ελευθερία διευρύνει το δικό της εύρος. Βλέπε σχετικά στο έργο μου, Η δημοκρατία ως ελευθερία, όπ.παρ.
Καλές Πρακτικές του Συλλόγου Αποφοίτων ΑΠΘ.[Βίντεο]
Δημοσιεύτηκε στις 17/06/2016
Στις 7 Ιουνίου, ο Σύλλογος Αποφοίτων ΑΠΘ σε συνεργασία με την Πρυτανεία και το Συμβούλιο, πραγματοποίησαν εκδήλωση για την αναζήτηση “καλών πρακτικων” του Συλλόγου.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων και συμμετείχαν στο πάνελ έλληνες καθηγητές ξένων πανεπιστημίων με εμπειρίες σχετικά με τη δράση των αποφοίτων τους.
Στο βίντεο που ακολουθεί, μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη την εκδήλωση. Ο Σύλλογος Αποφοίτων ΑΠΘ μελετά τις θέσεις που διατυπώθηκαν για να ενσωματώσει στη δράση του όσες απο αυτές ταιριάζουν στην ελληνική πραγματικότητα.